Voorwerp van de maand – juni 2025
Eens per maand presenteert het stadsmuseum een object uit de collectie in samenwerking met het Bocholter-Borkener Volksblatt (BBV).
Bartmannskruik
Datering: ca. 1700
Afmetingen: 178x109x109cm
Inventarisnummer: 2023.310
Bartmannskruik uit de 17e eeuw
De Bartmannskruik (inventarisnummer 2023.310), bewaard in het Stadsmuseum Bocholt, werd gevonden tijdens archeologische opgravingen in 1985/1986 op het terrein van het huidige parochiehuis aan het Sint-Jorisplein 1. Deze opgravingen, uitgevoerd door de Archeologische Werkgroep Bocholt, vonden plaats op een voormalig kerkhof met funderingsresten en een waterput.
De kruik dateert uit de 17e eeuw en meet 178×109×109 mm. Ze is vervaardigd uit hooggestookt steengoed – een keramisch materiaal dat door zijn dichte structuur waterdicht is zonder glazuur. Het opvallendste kenmerk is het aangebrachte gezicht van een bebaarde man op de hals – typisch voor de zogeheten Bartmannskruiken. Deze maskers variëren per werkplaats van grimmige gezichtsuitdrukkingen tot karikaturale trekken.
Bartmannskruiken werden in de vroegmoderne tijd voornamelijk gebruikt voor het bewaren en uitschenken van vloeistoffen zoals bier of wijn. De productie was geconcentreerd in het Rijnland, vooral in Keulen en Frechen. Deze regio beschikte over hoogwaardige, vuurvaste klei die uitermate geschikt was voor het bakken van steengoed. De nabijheid van de Rijn bevorderde bovendien de internationale handel.
Tijdens de 16e en 17e eeuw werden Bartmannskruiken in groten getale geëxporteerd naar onder andere Engeland, Scandinavië, de Nederlanden en zelfs Noord-Amerika. Door hun brede verspreiding en duidelijk dateerbare productiekenmerken gelden zij tegenwoordig als belangrijke referentieobjecten binnen archeologische contexten.
De Bocholter Bartmannskruik vormt een waardevol voorbeeld van de materiële cultuur van de vroegmoderne tijd en biedt inzicht in regionale ambachtelijke tradities, symbolische vormgeving en Europese handelsnetwerken in de 17e eeuw.